Bouwers en boeren werken samen aan oplossingen voor stikstof- en klimaatuitdagingen

Startup BioBuilder, Bouwbedrijf Eric Kock en boer en biogasondernemer Frank van Genugten starten project BioBasedBouwenvoor verduurzaming bouw en landbouw met mest als biobased isolatiemateriaal.

BioBuilder ziet organische mest als kansrijke grondstof voor een biobased isolatiemateriaal. “De mest krijgt een circulaire bestemming en de koolstof wordt langdurig vastgelegd. We kunnen daarmee de bouwsector helpen te versnellen en te verduurzamen. Dit doen we door mest te verwerken tot een hoogwaardig biobased isolatiemateriaal”, zegt Rembert van Noort, een van oprichters van BioBuilder.

Verbinding bouw met landbouw

BioBuilder verbindt de bouw met de landbouw. Beide sectoren hebben hun uitdagingen. Het verminderen van de uitstoot van stikstof en broeikasgassen staat bij beide sectoren centraal. Met hun oplossing kan BioBuilder beide sectoren én de maatschappij vooruit helpen.

De producenten van conventionele bouwmaterialen zoals beton, staal en minerale wol behoren tot de grootste uitstoters van CO2 en stikstof in Nederland. “Dit moet anders kunnen,” dachten de initiatiefnemers van BioBuilder. Door de mest snel uit de stal naar de vergister te brengen wordt het broeikasgas methaan verwerkt tot groen gas (biogas opgewaardeerd tot aardgaskwaliteit) en tevens de uitstoot van stikstof gereduceerd. Door de dikke fractie die overblijft te verwerken tot biobased isolatiemateriaal wordt de resterende koolstof en stikstof gefixeerd.

Het resultaat is woningen bouwen waarin CO2 wordt vastgelegd in plaats van uitgestoten tijdens de bouw en bij de productie van bouwmaterialen. Dit is belangrijk om de klimaatdoelstellingen te halen en te voorkomen dat Nederland in een CO2-lockdown terecht komt.

Bouwprojecten liggen nu vaak stil vanwege de te hoge stikstofuitstoot in landbouw, industrie en verkeer. Door de verwerking van mest tot biobased isolatiemateriaal stoot deze geen stikstof meer uit. Voor de landbouw is deze toepassing van mest een innovatie die bijdraagt aan stikstofreductie zonder dat daar boeren voor weg hoeven. Daarnaast biedt de teelt van plantaardige biobased grondstoffen nieuwe kansen voor de landbouw.

“Binnen ons project gaan we kijken of we deze stikstofreductie meteen kunnen salderen met de stikstofuitstoot op de bouwplaats, zodat we de vergunningsverlening kunnen versnellen en zo sneller kunnen bouwen”, zegt Van Noort.

Van Kuijk vult aan: “BioBuilder richt zich met prefab elementen op het versnellen en verduurzamen van de woningbouw. We starten met het fabriceren van elementen met stro als isolatiemateriaal. De markt vraagt nu om biobased bouwmaterialen. Maar er zijn meer teelten die verder ontwikkeld kunnen worden voor biobased materialen. De landbouw wordt ook gestimuleerd tot meer productie van gewassen, geschikt voor het maken van bouwmaterialen. Wij voegen daar mest aan toe. We verwachten binnen 1 à 2 jaar met isolatiemateriaal op basis van mest te kunnen bouwen. De combinatie van prefab bouwen en mest als biobased isolatiemateriaal is nieuw in de markt. Ons streven is om biobased wonen betaalbaar te maken en het interessant te maken voor klimaatbewuste starters op de woningmarkt.”

Foto: Van koemest naar bouwmateriaal, dat is de verbinding van landbouw- naar bouwsector die BioBuilder wil gaan maken.

Mest als isolatiemateriaal

Koemest is vezelig van structuur en heeft daarom goede isolerende eigenschappen. Het product ruikt niet en is onherkenbaar als mest. Doordat de mest eerst wordt vergist en verhit, worden pathogenen afgedood. In het proces wat daarop volgt, wordt de mest behandeld en gedroogd. Hierdoor komt er geen geur meer vrij. Het isolatiemateriaal van mest wordt vervolgens in het prefab element aangebracht als vervanging van de gangbare minerale wol.

De toekomst van de bouwsector ligt volgens de projectdeelnemers in het zoveel mogelijk gebruiken van hernieuwbare materialen in de bouw. Bekende materialen zijn hout, stro en hennep. Minder bekende materialen bermgras, lisdodde en olifantengras, maar dus ook mest. Hierin wordt koolstof opgeslagen in tegenstelling tot conventionele bouwmaterialen zoals staal, beton en minerale wol. In het gezamenlijke project zullen naast mest ook andere biobased materialen onderzocht worden op prestatie en praktische toepasbaarheid in de bouw.

Het productieproces om isolatiemateriaal te maken uit mest is al uitgewerkt. De bewijsvoering over hoeveel koolstof precies wordt vastgelegd en wat de isolerende werking is, wordt met verschillende mestsoorten en andere biobased materialen getest binnen dit project. Ook wordt het materiaal getest op brandveiligheid en geur.

Samen werken aan oplossingen

In het project werkt BioBuilder samen met agrarisch ondernemer Frank van Genugten van Groenewoud Gas. Hij verzamelt koemest van 16 omliggende melkveehouderijbedrijven en vergist en verwerkt dit tot groen gas. “De dunne fractie van de mest wordt door Groenewoud Gas verwerkt tot een kunstmestvervanger. Wat overblijft is de zogenoemde dikke fractie, die geschikt is om te gebruiken als isolatiemateriaal”, legt Van Noort uit.

“We denken met de mest die Van Genugten verzamelt omgerekend 200 huizen per jaar te kunnen isoleren. De verbinding met de bouw wordt gemaakt met Bouwbedrijf Eric Kock die gespecialiseerd is in prefab bouw”, zegt Van Kuijk.

BioBuilder is een startup die recent is opgericht door Henk van Kuijk en Rembert van Noort. Van Kuijk is specialist in machinebouw en tevens de ontwikkelaar van Tigerstone, de mechanische bestratingsmachine techniek die volop in de wegenbouw wordt ingezet. Rembert van Noort is ondernemer in landbouw verduurzaming en specialist in mestverwaarding.

BioBuilder verwacht in 2023 een demo woning, in de vorm van een mobiel tiny house, te bouwen voor demonstratiedoeleinden. De missie van BioBuilder is: ‘biobased bouwen de standaard maken door verbinden bouw en landbouw’. Dit doet BioBuilder door het ontwikkelen en produceren van biobased prefab elementen. Doel is biobased wonen betaalbaar maken én werken aan een verdienmodel voor boeren.